Asset Publisher
Ochrona lasu
Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Każdego roku podejmują oni działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.
Zagrożenia dzieli się na trzy grupy:
- biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne);
- abiotyczne – ekstremalne zjawiska atmosferyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury);
- antropogeniczne – wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).
Przeczytaj więcej o ochronie lasu
Zagrożenia biotyczne
2695 ha, tj. 11,8 proc. powierzchni leśnej Nadleśnictwa Borki, stanowią drzewostany na gruntach porolnych. Zagrożone są one przez opieńkę oraz hubę korzeniową. W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się tych patogenów stosowane są metody biologiczne (zabezpieczanie pniaków preparatem PG IBL – Phlebia gigantea) oraz mechaniczne (usuwanie i palenie porażonych drzewek w uprawach i młodnikach).
W ochronie lasu przed owadami istotne znaczenie ma ochrona upraw drzew iglastych (sosna, świerk) przed ryjkowcami. Stosujemy metody mechaniczne, np. okopanie uprawy rowkiem izolacyjnym, wykopanie na takiej uprawie dołków chwytnych, do których dodatkowo wkładane są środki wabiące, a zwabione tam szkodniki są niszczone.
Ważnym zagadnieniem jest również ochrona lasu przed szkodnikami pierwotnymi (liściożernymi), takimi jak brudnica mniszka, strzygonia choinówka, poproch cetyniak, boreczniki i zawodnica świerkowa. W tym celu prowadzone są różne prace prognostyczne, np. liczenie samic brudnicy mniszki podczas przejścia przez zagrożone drzewostany w czasie kulminacji rójki, jesienne poszukiwania zimujących stadiów szkodników sosny czy świerka.
Starsze drzewostany iglaste narażone są na szkody od szkodników wtórnych (uszkadzających drewno) takich jak cetyńce, korniki i przypłaszczek granatek. Ochrona przed tymi szkodnikami polega głównie na: wyznaczaniu, terminowym usuwaniu i wywożeniu z lasu drzew zasiedlonych, utylizacji resztek poeksploatacyjnych (gałęzi, kory) powstałych podczas pozyskiwania drzew zasiedlonych, terminowym wywozie pozyskanego drewna z lasu, a w razie jego pozostawania w lesie w okresie wiosennym i letnim – korowaniem i wykładaniem pułapek wabiących.
Duże znaczenie gospodarcze mają szkody powodowane przez zwierzynę (jeleń, sarna, łoś), którym zapobiega się przez grodzenie, smarowanie repelentami, zabezpieczanie wełną owczą oraz palikowanie cennych gatunków. Zimą podczas wykonywania pielęgnacji młodników i drzewostanów pozostawia się zwierzynie ścięte gałązki na dwa – trzy tygodnie, co znacznie ogranicza spałowanie młodników.
Zagrożenia antropogeniczne
Całość lasów Nadleśnictwa została zakwalifikowana do III kategorii zagrożenia
pożarowego (małe zagrożenie).
Tereny te narażone są na najczęściej występujący pożar pokrywy gleby a także najgroźniejszy w skutkach pożar całkowity.
Na terenie nadleśnictwa obszary takie występują w leśnictwie Kruklanki (oddz.284-287), powierzchnie przyległe do trasy Kuty-Jakonówka-Kruklanki (oddz. 225-229 leśnictwa Kuty i oddz. 232-271 leśnictwa Wilkus), uroczysko Szczypały w leśnictwie Orłowo (oddz. 258- 264), uroczysko Gawlik na terenie leśnictwa Sarnianka (oddz. 239-252) oraz całość leśnictw Pozezdrze i Ogonki.
Palność za wyjątkiem (obszary zagrożone w/w) jest minimalna, większość terenów położona jest na terenie podmokłym i bagnistym.
Asset Publisher
Asset Publisher
Rezerwaty Przyrody
Rezerwaty Przyrody
fot. Miszkiel K.
fot.Gliński A.
fot A.Gliński
fot. P.Szyszko
fot. Stanecki L.
Rezerwaty to wydzielone obszary o szczególnych wartościach przyrodniczych, zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym. Ogranicza się tam gospodarkę leśną. Spośród 1441 rezerwatów, które mamy obecnie w Polsce, 671 to rezerwaty leśne o łącznej powierzchni ponad 61 tys. ha. Rezerwaty stanowią 1,6 proc. powierzchni lasów zarządzanych przez LP. Na terenie Nadleśnictwa Borki zlokalizowano 7 rezerwatów przyrody, w których chronione są najcenniejsze przyrodniczo obszary.
Rezerwat „Borki"
Rok utworzenia: 1958
Powierzchnia: 440,22 ha
Leśnictwo: Lipowo
Rezerwat Borki położony jest w centralnej części Puszczy Boreckiej.
Rezerwat spełnia doniosłą rolę w zachowaniu i ochronie naturalnych zbiorowisk leśnych zarówno w Puszczy Boreckiej jak i regionie całej Polski Pólnocno-Wschodniej.
W istotny sposób uzupełnia sieć leśnych rezerwatów przyrody zarówno Dzielnicy Pojezierza Mazurskiego jak i Krainy Mazursko-Podlaskiej. Rezerwat jest obiektem unikalnym w skali regionu i Polski. Wynika to głównie z historii lasów rezerwatowych, powstałych prawie w całości w sposób naturalny, obfitego nagromadzenia gatunków rzadkich i reliktowych oraz typowych dla wschodnich obszarów Pojezierza Mazurskiego zespołów roślinnych. Wartość rezerwatu podnoszą walory krajobrazowe, w tym wzniesienia morenowe, jary, rynny,
i zagłębia wytopiskowe.
Teren rezerwatu charakteryzuje się wybitnie pagórkowatym, pełnym bezodpływowych, silnie zabagnionych obniżeń, dolin i rynien polodowcowych. Ten obraz uzupełniają liczne strumyki i niewielkie oczka wodne. Charakter sieci wodnej jest uwarunkowany przede wszystkim konfiguracją terenu i materiałem geologicznym podłoża. Wody opadowe spływające po pochyłościach zbierają się w obniżeniach terenowych, tworząc zalane doliny, zajęte przez olsy i bory torfowcowe.
Rezerwat „Piłackie Wzgórza"
Rok utworzenia: 1989
Powierzchnia: 278,02 ha
Leśnictwo: Kuty
Rezerwat utworzony w celu ochrony lasów występujących na morenie czołowej o bogatej, młodoglacjalnej rzeźbie i znacznym wyniesieniu ponad poziom morza. Jak nazwa wskazuje, rezerwat położony jest na terenie Wzgórz Piłackich.
Urozmaicona rzeźba Wzgórz Piłackich poprzecinanych dolinami i wąwozami, została ukształtowana w stadium pomorskim zlodowacenia bałtyckiego. Najwyższe wzniesienie
w rezerwacie osiąga 210 m n.p.m., deniwelacje (różnice wysokości) sięgają 80 m, zbocza wzniesień są bardzo strome, często mają nachylenie 30 - 40o. Morenowe wzgórza są zbudowane z piasków i żwirów zawierających głazy, miejscami występują warstwy glin.
W południowo - wschodniej części rezerwatu występują piaski sandrowe.
Wśród zbiorowisk leśnych dominującym jest, zajmujący blisko 80 % powierzchni bór mieszany świeży Calamagrostio arundinaceae-Piceetum. Tworzą go dorodne drzewostany świerkowo sosnowe z pojedynczą domieszką brzozy brodawkowatej. W bogatym runie występują też rośliny objęte ochroną gatunkową: tajęża jednostronna (goodyera repens) i widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum). Południowo - wschodnią część rezerwatu na piaskach sandrowych pokrywa bór brusznicowy Vaccinio vitis-idaeae-Pinetum. Zespół ten zajmuje około 9 % powierzchni rezerwatu. Drzewostan tworzy tu sosna z niewielką domieszką świerka.
Rezerwat „Jezioro Siedmiu Wysp"
Rok utworzenia: 1956
Powierzchnia: 1590,04
Leśnictwo: Klimki
Rezerwat przyrody Jezioro Siedmiu Wysp – tworzy jezioro Oświn (zwane także Jeziorem Siedmiu Wysp) wraz z otaczającym je terenem.
Rezerwat utworzono dla ochrony naturalnego środowiska gnieżdżenia się licznych gatunków ptactwa wodno-błotnego oraz szaty roślinnej.
Z ptaków występują tu m.in.: perkoz dwuczuby, zausznik, bąk, zielonka, gęgawa, krakwa, cyraneczka, płaskonos, kania czarna, błotniak stawowy, orlik krzykliwy, bielik, derkacz, wąsatka, gęś białoczelna, gęś zbożowa, kania czarna i żuraw.
W przeszłości na terenie obecnego rezerwatu obserwowano występowanie ślepowrona. Oprócz tego znajdują się tutaj miejsca odpoczynku przelatujących ptaków, przede wszystkim gęsi (ok. 4 tys. osobników)
Występuje także wiele rzadkich gatunków bezkręgowców wodnych.
Rezerwat „Półwysep i wyspy na Jeziorze Rydzewskim"
Rok utworzenia: 1957
Powierzchnia: 7,49
Leśnictwo: Rydzówka
Ochroną objęto miejsca lęgowe ptactwa wodno-błotnego oraz miejsca odpoczynku ptaków przelotnych.
W skład rezerwatu wchodzi półwysep oraz wyspy: Wielki Ostrów, Długi Ostrów, Trzonkowy Ostrów, Mała Kępa i piąta wyspa bez nazwy. Długi Ostrów i Małą Kępę porasta wysokopienny las grądowy. Gniazdują tu kormorany i czaple siwe. Występuje także: tracz nurogęś, gągoł, bąk. Nad jeziorem można zaobserwować bielika, rybołowa, orlika krzykliwego, kanię czarną i błotniaka stawowego, a na obrzeżach wysp ślady bytowania bobrów.
Rezerwat „Wyspy na jeziorach Mamry i Kisajno"
Rok utworzenia: 1957
Powierzchnia: 56,16
Leśnictwo: Mokre
Rezerwat ornitologiczny, utworzony dla ochrony ptactwa błotnego i wodnego, ochrony ptactwa w czasie wiosennych i jesiennych przelotów i ich odpoczynku na jeziorach i wyspach. Obecnie rezerwat obejmuje wyspy na jeziorach Mamry i Kisajno. Na terenie nadleśnictwa Borki znajduje się część rezerwatu, która obejmuje wyspy jeziora Mamry: Upałty, Sosnówka i Piramidowa.
Wyspy Sosnówka i Piramidowa porośnięte są drzewostanem olszowym z niewielką domieszką brzozy brodawkowatej i świerka. Na wyspie Upałty siedliska i drzewostany są zróżnicowane. W miejscach wyżej położonych występują lasy świeże i lasy mieszane. Na siedliskach tych dominuje drzewostan dębowo-lipowy. Są też fragmenty z panującą sosną
i modrzewiem. W domieszce występuje jesion, klon, brzoza, świerk oraz sporadycznie wiąz. W obniżeniach występują olsy, a gatunkiem panującym jest olsza czarna z domieszką brzozy brodawkowatej.
Wyspy otoczone są szerokim pasem szuwaru. Stwarza to dogodne warunki dla gnieżdżenia się licznej ornitofauny. Na jeziorze i wyspach stwierdzono występowanie wielu gatunków ptaków. Lęgną się tu m. in. łabędź niemy, bielik, czapla siwa, bocian czarny, błotniak stawowy i wiele innych. Bardzo bogaty jest skład gatunkowy ptaków Przelotnych.
Rezerwat „Spytkowo"
Rok utworzenia: 1958
Powierzchnia: 3,70
Leśnictwo: Kruklanki
Rezerwat torfowiskowy utworzony został w celu ochrony torfowiska przejściowego ze stanowiskami wierzby lapońskiej Salix lapponum i innych gatunków reliktowych. W ostatnich latach torfowisko opanowane jest przez roślinność drzewiastą, głównie przez brzozę i olszę. Liczebność wierzby lapońskiej ulega wyraźnej regresji.
Rezerwat „Sztynort"
Rok utworzenia: 2010
Powierzchnia: 444,88
Leśnictwo: Mokre
Rezerwat faunistyczny utworzony został w celu zachowania starych okazów dębów stanowiących siedlisko chrząszczy saproksylicznych oraz zatok jeziora Kirsajty stanowiących miejsce gniazdowania i koncentracji ptaków wodno - błotnych w czasie jesiennych i wiosennych migracji.
Obejmuje zachodnią część jeziora Kirsajty wraz z Wyspą Sidorkową do szlaku żeglownego z Giżycka do Węgorzewa i część północno - wschodnią z Wyspą Ostrowik wraz z przylegającymi szuwarami oraz obszar leśny przylegający do jezior Mamry, Kirsajty i Dargin.
Rezerwat przyrody Mokra Góra
Rok utworzenia: 2024 r.
Powierzchnia: 60,08 ha
Leśnictwo: Orłowo
Rezerwat utworzony w celu zachowania fragmentów grądu subkontynentalnego, który stanowi ostoję cennych gatunków flory i fauny, w tym widłozęba zielonego, zrostniczka skalnego, miechery pierzastej, granicznika płucnika, puchlinki ząbkowanej, muchołówki małej, muchołówki białoszyjej i dzięcioła średniego.