Aktualności
Chemia liści
Zwyczajowo za pierwszy dzień jesieni uznaje się 23 września. Jesień kojarzy się m. in. z przebarwianiem liści na drzewach. Ale skąd drzewa wiedzą, że czas zmienić kolor swoich liści? Czy drzewa znają się na kalendarzu?
Za zielony kolor liści odpowiadają chlorofile. Substancje te mają za zadanie wyłapywanie światła niezbędnego w procesie fotosyntezy. Dzięki temu procesowi drzewa się odżywiają i rosną. Jesienią dni stają się coraz krótsze i do liści dociera coraz mniej światła. Jest to sygnał dla drzew, że zbliża się zima i czas wstrzymać produkcję chlorofili. Stężenie chlorofili w liściach zmniejsza się. Wtedy dopiero możemy zauważyć inne barwniki, które cały czas były w liściach, ale niejako schowane i zdominowane przez chlorofile. Za żółty kolor liści odpowiadają ksantofile, za kolor pomarańczowy karotenoidy, a za czerwony antocyjany.
Wraz z zatrzymaniem produkcji chlorofilu drzewa wycofują składniki odżywcze z liści do łodyg i korzeni, co powoduje usychanie i opadanie liści. Jest to proces, który chroni drzewa przed nadmierną utratą wody w okresie jesienno-zimowym, a także przemarzaniem. Opadłe liście stają się składnikiem ściółki leśnej, która ulegając stopniowemu rozkładowi tworzy próchnicę czyli naturalny, leśny nawóz. Próchnica utrzymuje odpowiednią wilgotność gleby i jest idealnym podłożem do kiełkowania nasion drzew. Tak więc obumarłe liście są początkiem nowego życia kolejnych pokoleń drzew.
Drzewa iglaste są lepiej przystosowane do zimowych warunków. Ich liście w postaci igieł znacznie zmniejszają powierzchnię parowania, a więc utrata wody w zimie nie jest tak duża jak w przypadku drzew liściastych. Dodatkowym zabezpieczeniem jest gruba, pokryta woskowiną skórka igieł, chroniąca przed chłodem i utratą wody. Jedynym wyjątkiem jest modrzew, którego igły są delikatne i miękkie, a więc narażone na niskie temperatury i utratę wody. Dlatego modrzewie przebarwiają się na jesień i zrzucają igły przed zimą.
